5. Sınıf Matematik 4. ünite Işın, Doğru ve Doğru Parçası Konu Özeti
Ortaokul 5. Sınıf Matematik 4.Ünite Temel Geometrik Kavramlar ve Çizimler, Üçgenler ve Dörtgenler ; Işın, Doğru ve Doğru Parçası Konu Özeti, Çalışma Kağıdı
Doğru Parçası:
Bir noktadan başlayıp bir noktada sonlanan, aynı hizada sıralanmış noktaların oluşturduğu
düz çizgiye doğru parçası denir. Genelde bu anlatım çok karışıkmış gibi algılanır ancak son derece basit.
Bir düzlem üzerinde bulunan aynı doğrultuda yani sırada bulunan onlarca yüzerce veya binlerce noktaların birleşiminden doğru parçası oluşur. Doğru parçasının her iki ucunda birer nokta bulunur. Yani kurduğunuz bir cümleyi düşünün ne kadar uzun olursa olsun sonunda bir nokta vardır. Doğru parçasında cümleden farklı olarak başında da bir nokta vardır. İşte bir doğru parçasını oluşturan Başlangıç ve bitiş noktalarına, doğru parçasının uç noktaları denir.
Örneğin: Aşağıda sıralanmış noktaların başlangıç noktasını A. noktası olarak kabul edersek B. noktası bitiş noktasıdır.
A.………………………………………………………………...B
A. ve B. noktaları arasında onlarca nokta var ancak hala boşluklar var işte bu boşlukları da noktalarla doldurursak düz bir çizgi elde ederiz ve bu iki ucu kapalı düz çizgiye DOĞRU PARÇASI deriz.
Bir doğru parçası, uç noktaları yardımıyla isimlendirilebilir. Yukarıdaki doğru parçasını
aşağıdakilerden biri ile isimlendirebiliriz:
AB doğru parçası veya BA doğru parçası
Bu doğru parçasını aşağıdaki gösterimlerden biri ile ifade edebiliriz:
Sembollerde kullanılan köşeli parantezler A ve B noktalarının, doğru parçasının uç noktaları
olduğunu gösterir.
Doğru parçasının boyu sınırlı olduğu için uzunluğu ölçülebilir.
Işın:
Doğru parçası yalnızca bir yönden sınırsızca uzatılırsa bir ışın elde edilir. Işın modellerinde
bir ucun sınırsızca uzadığını göstermek için modelin o ucuna ok işareti koyulur.
[AB Işını
Işın, başlangıç noktası ve ışının üzerinde bulunan ikinci bir nokta yardımıyla isimlendirilebilir.
Yukarıdaki ışını şöyle isimlendirebiliriz:
Işını
Bu ışını aşağıdaki gösterimlerden biri ile ifade edebiliriz:
[AB gösteriminde kullanılan köşeli parantez, ışının A noktasından başladığını gösterir.
Doğru:
Doğru parçası iki yönden sınırsızca uzatılırsa bir doğru elde edilir. Doğru modellerinin iki
yönde sınırsızca uzadığını göstermek için modelin iki ucuna ok işareti koyulur.
A B, k Doğrusu
Doğru, üzerinde bulunan farklı iki nokta yardımıyla ya da bir küçük harf ile isimlendirilebilir.
Yukarıdaki doğruyu aşağıdakilerden biri ile isimlendirebiliriz:
AB doğrusu, BA doğrusu, k doğrusu
Bu doğruyu aşağıdaki gösterimlerden biri ile ifade edebiliriz:
Düzlemde bir noktadan geçen sonsuz doğru çizilebilir.
Aynı düzlem üzerinde iki farklı noktadan geçen yalnız bir tane doğru çizilebilir.
Aynı doğru üzerinde bulunan noktalara doğrudaş noktalar denir.
İki Doğrunun Birbirine Göre Durumları
İki doğru sadece bir noktada kesişiyorsa bu doğrulara kesişen doğrular denir.
Birbirlerine olan uzaklıkları aynı ve birbirleriyle kesişmeyen doğrulara paralel doğrular denir
ve // sembolüyle gösterilir.
Örnek: AB // CD
İki doğru birbiri ile 90° açı yapacak şekilde kesişiyorsa bu doğrulara dik kesişen doğrular
denir ve sembolüyle gösterilir.
Tüm noktaları ortak olan doğrulara çakışık doğrular denir.